Informatie apenpokkenvirus

Sinds begin mei werden er in Noord-Amerika en Europa verschillende infecties met het apenpokkenvirus gedetecteerd. De eerste gevallen in ons land zijn voorlopig terug te brengen tot een bezoek aan het Darklands festival in Antwerpen. Verder epidemiologisch onderzoek is op dit moment aan de gang.

Wat zijn Apenpokken?

Humane apenpokken is een zoönose met ook een mens op mens transmissie. De ziekte is vooral endemisch in Centraal- en West-Afrika. Apenpokken (Monkeypox) worden veroorzaakt door een virus dat behoort tot het genus van de Orthopoxvirussen en is dus verwant met het variolavirus (pokken) en niet met het virus dat varicella (windpokken) veroorzaakt. Deze ziekte werd voor het eerst geïdentificeerd in 1958 bij een uitbraak bij laboratoriumapen. Nochtans worden apen niet beschouwd als het belangrijkste reservoir of de voornaamste verspreiders. Apenpokken hebben een grote groep aan mogelijke gastheren waarbij kleinere (knaag)dieren de belangrijkste zouden zijn.

Afrikaanse varianten

Er bestaan twee soorten: de Congo-variant en de West-Afrika-variant. De mortaliteit zou variëren tussen de 1% (West-Afrika-variant) en 10% (Congo-variant). Deze cijfers zijn echter twijfelachtig gezien ze gebaseerd zijn op uitbraken in Afrikaanse landen met eerder een beperktere gezondheidszorg, en waar mogelijk enkel de ergste gevallen worden gedetecteerd. Bij eerdere uitbraken in de US en Europa werden er nog nooit sterfgevallen gemeld.

Verspreiding

In Centraal- en West-Afrika raken mensen vaak besmet door beten van knaagdieren en andere kleine dieren. De transmissie van mens op mens gebeurt via nauw contact met een contagieuze patiënt (lichaamsvochten, slijmvliezen, letselcontact) of via besmette oppervlakten zoals beddengoed of lakens. De uitbraken zijn meestal zelflimiterend en hebben een R-waarde (Reproductive Number) die kleiner is dan 1.

Er zijn momenteel een tachtigtal infecties geregistreerd bij het ECDC (European Centers for Disease Control). Het betreft vooral, maar niet uitsluitend, mannen die seks hebben met mannen. De incubatietijd varieert van 5 tot 21 dagen.

Symptomen

De eerste symptomen zijn griepaal : koorts, spierpijn, keelpijn, gezwollen klieren. Daarna ontwikkelt de patiënt een rash met blaasjes in het aangezicht die zich vervolgens uitspreiden over het volledige lichaam. Deze vesikels kunnen zich echter ook beperken tot de regio rond de anus of penis. Ze barsten na verloop van tijd open en vormen korstjes. Herstel treedt op na enkele weken. Zolang de letsels niet genezen zijn, wordt aangeraden om de patiënten en hun huisdieren te isoleren. Ook de nauwe contacten van een besmet persoon dienen 21 dagen lang opgevolgd te worden zodat eventuele symptomen zoals koorts en huiduitslag gemonitord kunnen worden.

Vaccinatie

In Europa werd de routinevaccinatie tegen pokken in de jaren ’70 gestaakt. Tegen de apenpokken zelf zijn er nog geen vaccins beschikbaar, maar vaccins tegen de veel gevaarlijkere pokken zouden voor wel 85 procent werkzaam zijn. Ook al vermindert de bescherming van het vaccin met de jaren, toch worden infecties vaker gezien bij de niet-gevaccineerde, vaak jongere, populatie.

Vaststelling besmetting

De diagnose wordt gesteld op basis van het klinische beeld en kan bevestigd worden door een PCR-test die uitgevoerd wordt door het Tropisch Instituut (ITG) of het laboratorium voor Virusziekten van de KU-Leuven. Aangezien het virus wordt beschouwd als een Biosafety Level-3 pathogeen mogen wij zelf geen stalen van verdachte patiënten transporteren of verwerken. De patiënten worden dus best rechtstreeks doorgestuurd naar de spoedgevallendienst van een ziekenhuis die een infectioloog ter plaatse hebben. Een lijst van deze instellingen vindt u hier.

Indien u nog vragen heeft over de apenpokken, verwijzen we u ook graag door naar de website van het Tropisch Instituut (https://www.itg.be/N/faq-apenpokken).